Lẽ ra mình sẽ viết về nghề này cuối cùng nhưng có nhiều anh em yêu cầu quá nên mình sẽ ưu tiên lên trước nhé. Tuy nhiên chủ đề này có thể gây tranh cãi thế nên anh em hãy trên tinh thần trao đổi xây dựng nhé.

Trang CNN Business dẫn một mô hình khả năng của công ty nghiên cứu kinh tế Ned Davis Research nói rằng ở thời điểm hiện tại, khả năng kinh tế toàn cầu rơi vào một cuộc suy thoái là 98,1%. Rõ ràng nó không còn là câu chuyện trà đá nữa rồi. Những ai đã từng trải qua năm 2008 thì có lẽ đã rất thấm, và có lẽ không ai thấm và vất vả bằng thế hệ 8x, sinh ra trong gian khó mà cũng phải trải qua biết bao nhiêu gian khó. Những anh em nào có 1 đứa con thì còn đỡ, có từ 2 đứa trở lên thì đúng là chỉ lo kiếm ăn thôi đã cảm thấy khó thở rồi, còn 3 đứa thì mình tin là áp lực còn khủng khiếp hơn nữa. Có vẻ chính vì thế mà anh em cũng muốn nghe về tương lai của mình 1 cách khách quan hơn đúng không?

Qua đọc báo thì anh em cũng có thể thấy một số hiện tượng như công ty S cắt giảm chế độ, công ty T cắt giảm nhân sự, công ty H cắt giảm hay tạm ngừng phát triển các sản phẩm mới, thu hẹp và tập trung vào các sản phẩm đang mang lại lợi nhuận mà thôi. Nói tóm lại trong thời kỳ suy thoái, nhu cầu về lao động sẽ giảm và cái gì không quan trọng thì doanh nghiệp sẽ cắt giảm đi. Vậy thì PM có quan trọng không? Và nếu quan trọng thì nó quan trọng đến đâu?

Có lẽ khi quyết định từ bỏ code và chuyển sang làm PM thì anh em đã phải đắn đo rất nhiều. Với cá nhân mình thì dự án nào cũng cần thiết phải có PM, giống như 1 giàn nhạc giao hưởng lúc nào cũng phải cần có nhạc trưởng. Nhưng cũng phải định nghĩa thế nào là dự án. Ở trong các công ty sản phẩm, khi nói đến dự án thì thưởng nói đến 1 chỉnh thể bao gồm cả đội kinh doanh, đội phát triển và các ban bệ liên quan (quản lý cấp cao hơn, khách hàng, nhà đầu tư) chính vì vậy mà số lượng PM trong 1 công ty sản phẩm chưa chắc đã nhiều, ví dụ như mình đã trải qua thì có khi 1 PM còn quản lý mấy dự án, mấy chục con người 1 lúc là chuyện bình thường. Đối với các công ty outsource thì nhiều khi anh em còn không cảm nhận được mình đang là PM, anh em chỉ cảm giác mình giống như 1 cầu nối giữa khách hàng và đội Dev mà thôi, nó thiếu đi những hoạt động rất quan trọng, điều này ít nhiều cũng gây hoang mang trong định hướng nghề nghiệp của anh em.

Trở lại với thế giới hiện tại, với 721,700 Professional Scrum certifications đã được cấp giúp cho Agile-Scrum đang dần trở thành framework phổ biến nhất thế giới. Với dev mà nói thì đây là điểm lợi rất lớn khi vai trò của họ trở nên lớn nhất và quan trọng nhất, nhưng với PM thì sao? Thoạt nhiên không thấy có bất kỳ role PM nào khi anh em tham gia vào 1 dự án đang chạy scrum đúng không? Chỉ có Dev, Scrum Master và Product Owner mà thôi. Điều đó có nghĩa rằng khi Dev đã take ownership được công việc của mình thì sự cần thiết của 1 PM sẽ giảm đi rất nhiều. Các doanh nghiệp cũng rất thích áp dụng scrum bởi vì nếu thành công thì trong thời buổi chi phí cho Dev gấp 3, 5 lần thế này thì cắt giảm được các vị trí khác mà vẫn đảm bảo được chất lượng thì là điều tuyệt vời nhất rồi, suy cho cùng với doanh nghiệp thì lợi nhuận là ưu tiên số 1.

Anh em học quản lý dự án thì đều biết đến tam giác phạm vi: Thời Gian, Chất Lượng và Nguồn Lực rồi đúng không? Thời Gian thì ai cũng muốn dự án xong nhanh nhất rồi, Chất lượng thì ai cũng muốn tốt nhất rồi. Vậy nên chỉ còn cách là chuyển đổi nguồn lực từ nhiều sang ít, từ nhiều cấp bậc sang phẳng 1 hàng, để giảm thiểu chi phí và thời gian trao đổi. Chính vì thế mà loại hình outsource theo kiểu Body Shopping (tức là thuê 1 người làm giống như 1 nhân sự trong công ty luôn) hay freelancer ngày nay cũng rất phổ biến và loại hình này không cần đến PM. Nếu thực sự khách hàng không quan tâm nhiều đến cơ cấu nhân sự và không trả chi phí cho vị trí gọi là PM thì doanh nghiệp rất dễ là tuỳ biến vị trí này theo hướng tiết kiệm nhất, bởi vì với các dự án outsource nếu sử dụng quá 25% của hợp đồng để phát triển thì đội kinh doanh sẽ gặp cực kỳ nhiều áp lực và có thể coi đó là thất bại.

Đến đây dài quá rồi, nói tóm lại với cá nhân mình thì PM là một công việc khó khăn và sự thay đổi không ngừng của ngành công nghệ này cũng làm thay đổi luôn vai trò của PM, nó vẫn quan trọng với các dự án sản phẩm hay các dự án lớn nhưng bớt quan trọng hoặc không cần thiết với các dự án nhỏ. Vậy nên mức lương cho PM có thể cao nhưng công việc chưa chắc đã nhiều và anh em cần phải tìm hiểu rất kỹ trước khi muốn bỏ code sang ngạch PM nhé.